“Voor de duur van een verhaal neemt een verteller een droggestalte aan; vooral de grote epen werden half-zingend gereciteerd, alsof men afstand nam van elke aanspraak op waarheid of fictie. Het lied trekt een spoor, dat je op weg kan helpen of doet verdwalen. Zingen zal ik niet, wel het gebrom van de libellen volgen, de legendarische drakenvliegen, die de mythische wereld van Gilgamesj bevolkten…”
Het begon met de vondst van een stuk barnsteen op een strand in Denemarken. De transparante steen bevatte een insect, een libelle, ooit verrast door een druppel hars die nadien fossiliseerde. Zulke stenen, las ik ergens, werden in het oude Sumerië als kostbare juwelen verhandeld. In het Sumerië van Gilgamesj dus. Maar had ik niet ook ooit iets dergelijks gedaan, toen ik het epos voor de eerste keer las? De complexe problematiek van het verhaal gevangen in de harsdruppel van één metafoor? De metafoor van de libelle, met de boodschap van het carpe diem…
Mijn tijdgebonden interpretatie had ik op een vijfduizend jaar oud epos geprikt en het dan achteloos weggeborgen in de kelder van het geheugen. ln een omgekeerd proces had ik niet het nu-moment in de eeuwigheid gevangen, maar de eeuwigheid in het nu-moment van de eigen tijd. Dat inzicht kwam echter pas veel later.
In eerste instantie was er uitsluitend bewondering. Heel mooi immers, zo’n insect in een transparant barnsteen. En verder schoof ik de associatie met het epos terzijde. Alles was daar immers al gezegd… Maar zoals de bliksem zich tijdstip en plaats opzoekt om te kunnen inslaan, zo zou het epos mij blijven achtervolgen, tot ik het tenslotte moest herlezen om de boodschap te begrijpen die het me opdrong.
Lees het artikel van Erika Vercammen in Thoth 5 van 2023: AI, betekenis en verbeelding.
